Ayhan Şimşek
Yeni Bir Ortadoğu Kuruluyor
Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) devam ettirmek istediği “tek kutuplu” dünya sistemi giderek yok oluyor ve bu durum ABD dış politikasında ciddi sorunlara sebep oluyor. Çünkü “dünyanın jandarması” konumundaki ABD’nin verdiği kararlar ve uygulamaya çalıştığı politikalar eğer diğer devletlerin çıkarlarına uygun değilse ciddi bir dirençle karşılaşıyor. Bu durum, ABD’yi agresifleştirmektedir.
“Arap Baharı” ile başlayan Ortadoğu’yu şekillendirme projeleri Suriye’de ciddi bir çıkmazın içine girmiş durumda. Başta Rusya, Çin ve İran’ın açık bir desteğini alan Suriye hükümeti ciddi bir direnç göstermiş ve varlığını - ülkesinin üçte ikisi yıkılmasına rağmen – devam ettirmektedir. Rusya ve İran’ın hem politik hem de askeri olarak varlığını Suriye ve Ortadoğu’da güçlü bir şekilde göstermesi ABD’yi bir çıkmazın içine sokmuştur. Obama dönemi ile başlayan kriz Trump ile devam etmektedir.
Her ülkede olduğu gibi hükümetler değiştikçe iç politikalar da değişir. Dış politika iç politikaya Nazaran daha durağan bir değişim sergiler ve genellikle hükümet politikası değil, ülke politikası şeklinde devam eder. Suriye krizi bu durumu da değiştirmiştir. Ortadoğu’da askeri ve politik olarak yumuşak bir güç olan Türkiye bile dış politikasını giderek değiştirmektedir. Dış politikada askeri varlığından çok, konumu ve sosyo-ekonomik olarak varlık gösteren Türkiye, Fırat Kalkanı ve Zeytindalı Harekatı operasyonlarıyla NATO öncülüğündeki Kore Savaşı ve Kıbrıs Barış Harekatı’ndan sonra ilk defa askeri olarak da dış politikada varlığını göstermiştir.
Türkiye, Kobane olaylarında İŞİD’in Kobane saldırısını kırmak için sınırlarından geçişine izin verdiği PYD /YPG ve Peşmerge Güçlerinin desteğiyle Kobane İŞİD’den temizlediği gibi, Suriye ve Irak genelinde de İŞİD’in varlığı yok olma seviyesine geldi. Pekiyi de ne oldu da Türkiye PYD /YPG’ye destek verme sürecinden PYD/YPG’ye savaşma konumuna gelmiştir.
Türkiye her ne kadar politikalarını Avrupa ve batı ekseninde kursa da, bir Ortadoğu ülkesidir ve Ortadoğu’daki politikalar Türkiye olmadan ve Türkiye düşünülmeden ya yapılamaz ya da sürdürülemez. Ortadoğu’da yeni bir dünya kuruluyor ve Türkiye orada da yerini alacaktır. Suriye’de Irak’ta olduğu gibi bir Kürt Otonomi bölgesi öyle veya böyle kurulacaktır. Bu kurulacak olan Otonomi bölgesi sorumluları bir an önce politikalarını değiştirip Türkiye ile dostane bir ilişki kuramazlarsa Ortadoğu bu bataklıktan kurtulamaz. Türkiye ile inatlaşmak yerine diyalog yolu denenmeli.Çünkü Türkiye-Rusya-İran merkezli politikalardan ciddi rahatsızlık duyan ABD, bu üçlü dostluğu bozmak için her yolu deneyecektir.