TBMM Başkanlık Divanı Üyesi ve CHP Adıyaman Milletvekili Abdurrahman Tutdere, 31 Aralık 2020 tarihinde yayımlanan ve Sarmalık Tütün Kooperatiflerini ilgilendiren yönetmelik hakkında açıklamalarda bulundu.

Adıyaman başta olmak üzere Türkiye'nin bir çok ilindeki tütün üreticilerini yakından ilgilendiren yönetmeliğe değinen Milletvekili Tutdere, "Özellikle seçim bölgem olan Adıyaman başta olmak üzere Türkiye'nin birçok ilini ve Türkiye'nin birçok ilindeki tütün üreticilerini yakından ilgilendiren bir yönetmelik değişikliği oldu. 31 Aralık günü Resmi Gazetede yayımlanan iki tane yönetmelik ile birlikte sarmalık tütüne ilişkin bir takım düzenlemeler yapıldı. Tabi hepiniz de çok iyi hatırlarsınız özellikle sarmalık tütüne ilişkin 2017 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisinde bir takım yasal düzenlemeler yapılmıştı. Ancak bu yasal düzenlemelere paralel olarak sarmalık tütün kooperatiflerin nasıl kurulacağına, nasıl bir faaliyet yürütüleceğine ilişkin bir türlü yönetmelik yapılamamıştı. Biz defalarca bunu TBMM genel kurulunda konuştuk, defalarca basın aracılığıyla kamuoyuna duyurduk, bakanlıktan talepte bulunduk. Ancak ağır aksak geçen 3 yıllık bir sürenin sonucunda nihayet 31 Aralık Perşembe günü Resmi Gazetede bu yönetmelik yayımladı ve bir nebze olsun sarmalık tütün üreticilerinin önlerini görmelerini sağlayacak bir duruma geldi.

Daha önce Ticaret Bakanlığı bir tebliğ ile özellikle sarmalık, tek başına içim özelliğine sahip tütünlerin üretildiği merkezlerde tütün kooperatiflerinin kurulabileceğine ilişkin bir tebliğ yayımlamıştı. Bu tebliğde her bir ilçe bir çalışma bölgesi olarak nitelendirilmişti ve bu çalışma bölgelerinde asgari bir tane sarmalık tütün kooperatifin kurulmasını öngörmüştü. Biz tabi bu tebliğe karşı eleştirilerimizi dile getirmiştik. Özellikle çalışma bölgelerinde bir tütün kooperatifin kurulmasına ilişkin şart kanaatimizce Türkiye'de ki ekonomik koşullara ve rekabetçi ortama aykırıdır. Dolayısıyla biz buradan bakanlığa da çağrıda bulunuyoruz. 250 Şartını yerine getiren bütün gerçek kişilerin, üreticilerin kendi kooperatiflerini kurup Türkiye" de ki yasalar çerçevesinde bu işin ticaretini yapmalarının doğru olacağını düşünüyoruz. Onun için bakanlığı bu üretim bölgelerinde tek kooperatif kurulma şartından vazgeçmeye davet ediyoruz. Önümüzdeki süreçte de hem bakanlık düzeyinde hem de yeri gelirse yargı düzeyinde bu adaletsizliğin de giderilmesi için mücadele edeceğimizi ifade etmek istiyoruz" dedi.

Tütün Kooperatiflerinin nasıl kurulacağına, üreticilerin nasıl bir yol izleyeceğine ilişkin hususlara değinen Milletvekili Tutdere, "Mevcut yönetmelik ve tebliğe göre tek başına içim özelliğine sahip tütün üreticilerinin bulunduğu merkezlerde 250 tütün üreticisinin, gerçek kişinin bir araya gelerek kooperatif kurabilecekleri düzenliyor. Dolayısıyla kooperatif kurmak için 250 tane tütün üreticisine, gerçek kişiye ihtiyaç var. Bunun dışında bu kooperatifler nerede kurulacak, hangi şartlar gerekiyor? Yine yönetmeliğin 5'inci maddesinde buna ilişkin düzenleme var. Tütün kooperatiflerine ilişkin özellikle organize sanayi bölgesi şartı yok. Burada tütün kooperatifinin tütün mamülü üretecek kooperatiflerin imar planında kullanım amacına uygun olmak koşulu ile konut alanı, ticaret alanı ve tarım alanları dışında en az 750 metre karelik kapalı alana sahip olan müstakil ya da münhasır bina olacak şekilde belirler diyor. Dolayısıyla üreticilerimiz 750 metre karelik bir alanda bu faaliyetlerini sürdürebileceklerdir. Bunun dışında özellikle kooperatifliğe tanınan bir avantaj da var burada. Bu tesislerde normalde tüzel kişiler için tam ve yeni teknoloji kullanılma şartı vardı, ancak kooperatiflerde bu şart yok. Kooperatifler bu üretim merkezlerinde eski makinelerinde kullanabileceklerdir. Eski tütün kıyma makineleriyle de faaliyetlerini sürdürebileceklerdir.

Yönetmeliği inceledikten sonra üreticilerimiz buradaki düzenlemeleri de görecektir. Tabi tek başına içim özelliğine sahip tütün meselesi yıllardan beri seçim çevrem olan Adıyaman başta olmak üzere bu üretimi yapan bütün bölgelerde gerçekten kanayan bir yara. Şu ana kadar da bu işten gerçekten binlerce insan hakkında işlemler yapıldı, idari para cezaları kesildi ve insanlarımız, ailelerimiz mağdur edildi. Daha bu gün Kozan'da bir baba ve evladı kendi arabalarıyla Kozan'a 100 kilogram tütün götürürken yakalandılar. Haklarında idari işlem yapıldı ve bu hemşerilerimizin ürünlerine el kondu. Belki de bu 100 kilogram tütün bu ailenin 1 yıllık geçim kaynağıydı. Dolayısıyla böyle bir sorunun olduğu bir ortamda böyle bir yönetmeliğin çıkmış olması olumlu bir adım ancak bu adımın da gerçekten hayat bulabilmesi için kağıt üzerinde kalmaması için üreticilerin mağduriyetini giderebilmeleri için önemli bir aşamaya gelmesi için de yönetmelik çıkarmak yetmez, bakanlığın bu konuda ekstra adımlar atması da gerekiyor" diye konuştu.