TEİAŞ Kahta Trafo Merkezi’nin kapasitesinin dolu olmasından dolayı başvuruların red edildiğini belirten Kahta OSB Enerji Yetkilisi Mühendis Ömer Çelebi, sorun çözülmezse kimsenin GES yatırımı yapamayacağını söyledi.
Enerji Yetkilisi Çelebi, Kahta’da Güneş Enerji Santrali (GES) kurmak isteyenler için kapasite engelinin olduğunu, sorun çözülmezse kimsenin GES yatırımı yapamayacağını vurguladı.
12 Mayıs 2019 tarihli ‘Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’nce GES yatırımlarının önünün açıldığını ifade eden Çelebi; ‘Bu yönetmelik çıktığında endişe ettiğim nokta lisanssız elektrik kurmak için Türkiye’de alt yapı ve diğer teknik konularda eksiklerin giderilmediğini, TEİAŞ’ın trafo kapasitesi sorununu ortaya çıkacağını söyledik. Maalesef Kâhta’da bu öngörümüz yaşanıyor. TEİAŞ Kâhta Trafo Merkezi’nin kapasitesi doldu. Başvurular reddediliyor’ dedi.
Çelebi konuşmasını şöyle sürdürdü:
HESKES SANTRAL KURABİLİR
12 Mayıs 2019 tarihli ‘Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’nin 5-1-c ve 5-1-ç maddeleri uyarınca sektör farkı ayırmaksızın orta gerilimde (genelde sanayi kuruluşları, meskenler değil) sözleşme gücü kadar başvuru yapanlar 11-3 maddesi uyarınca da sadece çatı ve cephelerde herkes kendi enerji santralini kurabilir, ihtiyaç fazlasını devletle mahsuplaşabilir.
TEKNİK ALT YAPI EKSİKLİĞİ
Yani sektörde öz tüketim modeli ön plana alınarak ‘önce kendi ihtiyacın için kur, varsa fazlasını alırım’ mottosu ile elektrik üretim piyasası hareketlenmeye başladı. Ancak elektrik iletim ve dağıtım hatlarındaki elektriksel eksiklikler özellikle Türkiye Elektrik İletişim A.Ş (TEİAŞ) şalt sahalarında bulunan indirici trafolardaki kapasite o şehrin toplam elektrik gücünü belirliyor ve aynı zamanda sınırlıyor.
GES BAŞVURUSU İÇİN TEİAŞ ÖNCELİKLE OLUMLU GÖRÜŞ VERMELİ
GES başvurusu yapmak isteyen yatırımcı görevli dağıtım şirketi veya dağıtım lisanslı OSB tarafından çağrı mektubu alabilmesi için başvuru yapılan güç miktarının TEİAŞ’tan o şebekeye ait kısa devre arıza akım sınırının aşılmaması, mevcut trafonun cebri soğutmasız nominal görünür gücüne kadar olabilir. Eğer başvurduğunuz güç TEİAŞ trafo gücü kapasitesini aşarsa TEİAŞ başvuruyu reddediyor.
KÂHTA’DA TRAFO GÜÇ SINIRI AŞILDI
Bu durum Kâhta için problem haline geldi. Kâhta Çukurtaş Trafo Merkezi’nde iki adet 50 MVA’lık trafo var. Biri tamamen TPAO’ya tahsis edilmiş, diğeri de AKEDAŞ’a. AKEDAŞ’a ait 50 MVA’lık trafonun kapasite sınırları aşıldığından TEİAŞ başvuruları olumsuz değerlendiriyor. Bu şu anlama geliyor: Kâhta şehir merkezi ve Kâhta OSB dahil lisanssız üretim yönetmeliği kapsamında GES kurmak isterlerse kapasite aşıldığından başvuru olumsuz değerlendirilecek.
ŞEBEDEKEN BAĞIMSIZ BAŞVURU İÇİN DE İZİN YOK
Yönetmeliğin 5-1-c maddesi üretim ve tüketim aynı yerde ve ‘şebeke bağlantılı güneş santrali’ kurulumuna haiz bir hüküm veriyor. 5-1-ç ise ‘üretilen enerjinin dağıtım ve iletim hatlarına verilmeden, üretim ve tüketimi aynı yerde olan tesisler’ için başvuru yapabilir. Yani bu madde kapsamında kurduğunu santral şebeke bağlantılı olmasa bile başvuru kapsamında TEİAŞ görüşünü istenmektedir. Ancak kapasite aşılması durumunda TEİAŞ buna da olumsuz cevap vermektedir.
TEK ÇÖZÜM: KAPASİTENİN ARTTIRILMASI
Peki, çözüm nedir? Şu anda teknik olarak tek çözüm yolu trafo gücünün yükseltilmesi yani TEİAŞ tarafından güç artışı yapılmasıdır. Kâhta Çukurtaş trafo merkezinde şu anda 50 MVA’lık trafonun kapasite sorunlarının aşılması için 100 MVA gibi daha büyük trafolarla değiştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Aksi halde mevcut şartlarda Kâhta’da ve Kâhta OSB’de kimse GES kuramayacak. Bu durum Türkiye’nin tüm indirici merkez lokasyonlarında geçerli. Adıyaman merkezde sınır henüz aşılmış değil ama sınıra yaklaşıldığını biliyorum. Türkiye geneli ise kapasite sorunları GES yatırımları için büyük engel olacağı aşikâr.” Diye konuştu